Selecteer een pagina

leestijd 7 minuten. (999 woorden) Illustraties: Screendumps van de website van Nikon.

De huidige [foto]camera is zonder meer een solide blok kunstmatige intelligentie. Een robot. De camera is een soort ‘Alien’ die zich zelf niet kan verplaatsen en zich daardoor succesvol heeft weet te verbinden met een zelfstandig opererende verzameling bio-massa met de naam ‘mens’.  Hierdoor is de [fotograferende] mens een hybride Alien geworden. Waarbij nog steeds niet duidelijk is of de mens de Alien heeft opgezocht of the Alien de mens. Want als men het gedrag van een [fotograaf] bestudeert dan ziet men dat deze persoon zich exact gedraagt zoals het programma van de Alien hem voorschrijft.

De camera, onze Alien, staat de mens toe om hem vrijelijk te betasten met zijn vingertoppen. Op iedere camera zitten wel op zijn minst dertig ‘knopjes’ die, op de keeper beschouwd, in alle opzichten overbodig blijken te zijn, maar alleen tot doel hebben om ‘betast’ te worden. De [fotograaf] raakt door dit ‘betasten’ overmatig opgewonden. Deze opgewondendheid zoekt een uitweg, m.a.w. de [fotograaf] wil er mee klaar komen. Daar het liefdevol betasten op geen enkele wijze door de Alien wordt beantwoord geraakt de [fotograaf] in de stress. Verkerend in deze beknellende roes zoekt de [fotograaf] bevrijding door het drukken op de ‘ontspanknop’. De [fotograaf] moet zich ontspannen, zich bevrijden van de opgebouwde stress.

Voor onze Alien betekent het begrip ‘onspanning’ helemaal niets. De camera is gewoon een dood-ordinaire computer (met de nadruk op dood) die input verwerkt naar output. Voor deze Alien is het ontspan-gebaar van de [fotograaf] slechts een commando om instructies uit te voeren die beschreven staan in zijn programma. Met als gevolg dat er in een split-second een rechthoekig vlak wordt gevuld met miljoenen kleurrijke pixels. Dit resultaat ervaart de [fotograaf] als een bevrijdend antwoordt op zijn liefdevolle en aandachtige betastingen.

Het programma van onze Alien speelt ook leentje buur bij de optica met haar wetenschappelijke wetten van het lineair perspectief. Met als gevolg dat het rechthoekige vlak, gevuld met pixels, zich voordoet als een tafereeltje, wat verdacht veel lijkt op datgene waar de [fotograaf] met zijn camera voor stond. (Hij denkt zich dat te herinneren.) De impact hiervan is enorm. De roes waarin de [fotograaf] zich bevond wordt nog eens extra versterkt. Hij komt nu terecht in een droomwereld en begint te ijlen, want hij denkt in het kunstmatige electronisch geproduceerde platte vlak de ‘werkelijkheid’ te zien. Begrippen zoals illusie, hallucinatie, truuk en fata-morgana verdwijnen bij hem als sneeuw onder de zon. Daardoor wordt zijn bedwelming nog sterker, en in zijn delirium denkt hij nu zeker te weten dat hij de ‘creator’ is van een betekenisvol beeld.

Het doel van de robot-camera is om bij ‘liefkozingen’ een leeg plat vlak te vullen. Dit platte rechthoekige vlak noemen wij [foto] of scherm, wat misschien een betere benaming is omdat ieder scherm ook volgens een gelijkend programma gevuld wordt. Een scherm gevuld met iconen, menubalk, mapjes en een browser welke Facebook toont, verschilt technologisch in geen enkele opzicht van een [foto]. [Foto’s] en schermen kenmerken zich door hun perfecte oppervlakkigheid. Daarom zijn [fotografen] ook bij uitstek zeer oppervlakkige mensen in alle betekenissen van het woord. Zij concentreren zich uitsluitend op het oppervlak. Diepgang en diepzinnigheid is niet aan hun besteed. Het feit dat de competentie van de camera, hun Alien, ver boven hun eigen weten en kunnen uitstijgt is voor de [fotograaf] uiterst storend en wordt dan ook volledig genegeerd. Het programma van de camera houd daar in zekere zin ook rekening mee, het is een massa product, bedoelt om massa’s lege vlakken te vullen voor een massa-cultuur. Bedoeld om de massa te verstrooien, om hun ledigheid op te vullen. Het creeërt ‘burger-geluk’ oftewel vrolijke bewusteloosheid.

Tenminste….. Zolang wij blijven geloven dat een [foto] de werkelijkheid of een gebeurtenis toont. En zolang wij blijven geloven dat de [fotograaf] de ‘auteur’ is van die [foto], terwijl het de camera is die het ‘beeld’ bewerkstelligt. En het is niet alleen de [fotograaf] die bedwelmd is, ook de beschouwer van de [foto] is volledig in de ban van de magie van het scherm. Zij zien de [foto] niet meer, de pixels waarmee het is opgebouwd. Ook zien zij zelfs het lichtgevend scherm niet meer. Nee, zij zien een huilend jongetje met een kapotte fiets ergens in een verwoest Aleppo. De kijker, als ook de [fotograaf], ervaart dit als een werkelijk gebeuren. Maar het enige gebeuren wat werkelijk plaatsvindt is dat er een persoon wezenloos naar een scherm zit te staren. In de ban van de magie van een beeld. Maar goed….

Nu hoor ik een hoop mensen sputteren met de bewering dat een [fotograaf] ook beslist ‘creatief’ kan zijn. Dat hij beeldend kan zijn. Hij kan prachtige composities verzinnen, met de juiste afstellingen en instellingen, sferen creeëren en etcetera. Tja, maar al deze zuchten, gebaren en rituelen liggen in dezelfde orde als het in de magnetron opwarmen van een kant-en-klare maaltijd. De magnetron is trouwens ook een zeer technologisch apparaat met haar eigen programma. Zo ook photoshop en aanverwante software.

Zo lang de [fotograaf] niet wil weten dat hij een functioneel onderdeel is in het programma van de Alien waar hij zich mee verbindt, dan zal de tsunami van oppervlakkige beelden niet ophouden. En de verstrooing zal alleen maar toenemen.

ALGEMENER

Is het bizar om [fotografie] zo te bekijken? Ja en nee. Het is mijn eigen huis-tuin-en-keuken antropologie van mijn eigen koude grond. Waar begint kunstmatige intelligentie? Wordt de robot menselijk, of wordt de mens robotelijk? Het apparaat, de Alien, de camera of de robot zal deze vraag nooit kunnen gaan beantwoorden voor u en voor mij.

Natuurlijk is met al het bovenstaande niet het hele verhaal verteld, er zijn nog vele andere aspecten. (Dus: wordt vervolgd…..)

::

Schrijf je in voor

Mijn Nieuwsbrief

En blijf op de hoogte van mijn nieuwe artikelen. Die uitsluitend zullen gaan over mijn zoektocht en ideëen betreffende [fotografie]

You have Successfully Subscribed!

Pin It on Pinterest

Share This